Kiracı satılığa çıkarılan evi göstermek zorunda mı?
Kiracı satılığa çıkarılan evi göstermek zorunda mı?
Kiracılarla mülk sahipleri arasında yaşanan tartışmalardan birisi de satılığa çıkarılan gayrimenkulün kiracı tarafından müşteri adaylarına gösterilmesinin engellenmesi. Peki, kiracı evi göstermek zorunda mı, eve her zaman müşteri getirilebilir mi? Ev sahibi kapıyı kendisine bulunan anahtarla açıp evi gösterebilir mi? bu konuda yasalar ne diyor? Bu gün köşemizi bu konuya ayırdık.
Kira sözleşmesi kapsamında kiracının borçlarından birisi de Türk Borçlar Kanunu m.319’da düzenlenen kiralananın gösterilmesine katlanılmasına ilişkindir. Uygulamada özellikle konut kiralarında; kiraya verenin, kiralanan evin gösterilmesi talebinin ardından taraflar arasında uyuşmazlıklar yaşandığı görülmektedir. Türk Borçlar Kanunu m.319/2-3 gereğince; “Kiracı, bakım, satış ya da sonraki kiralama için zorunlu olduğu ölçüde, kiraya verenin ve onun belirlediği üçüncü kişinin kiralananı gezip görmesine izin vermekle yükümlüdür. Kiraya veren, çalışmaları ve kiralananın gezilip görüleceğini uygun bir süre önce kiracıya bildirmek ve bunların yapıldığı sırada kiracının yararlarını göz önünde tutmak zorundadır.” hükmü mevcuttur.
Yukarıdaki kanun maddesinden de açıkça anlaşılacağı üzere kiracının kiralananı bakım, satış ve sonraki kiralama için gerektirdiği ölçüde kiraya veren ve onun belirlediği üçüncü kişilere gösterme zorunluluğu bulunmaktadır. Bir başka deyişle kiraya veren tarafından usulüne uygun olarak yapılan bir kiralananın gösterilmesi talebinin kabul edilmemesi hukuka aykırı olacaktır. Ancak TBK m.319/3 uyarınca kiracının kiralananın gösterilmesine katlanma yükümlülüğüne karşılık; kiraya verenin de kiralananın gösterilmesi, gezilmesi hakkında kiracıya uygun bir süre önce bildirimde bulunması ve bilgilendirmesi, ayrıca kiralananın gösterilmesi sırasında kiracının yararlarını dikkate almasının zorunlu olduğu belirtilmiştir. Dolayısıyla kiracıya haber vermeksizin kiraya verenin ve beraberindeki üçüncü kişilerin evin gösterilmesi için gelmesi, evin gezilmesi sırasında kiracının faydasının göz önünde bulundurulmaması, çok sık olarak veya kiracıya uygun olmayan zamanlarda kiralananın gösterilmesinin istenmesi, kanunda belirtilmeyen başka sebeplerle kiralananın gezilmesinin istenmesi vs. hallerde kiracının kiralananı gösterme zorunluluğu olduğundan bahsedilemeyecektir.
Bu konuda ilgili Yargıtay kararı şu şekildedir: “Davacı, davalıya kiralanan taşınmazın satılıncaya kadar muhtemel alıcılara gösterilmesi konusunda gün ve saat belirlenmesini talep etmiş davalı vekili, davalı ve eşinin çalışan kişiler olması sebebiyle ancak tatil günlerinde münasip bir süre için izin verilmesi gerektiğini savunmuş, mahkemece altı ay süre ile her hafta Cumartesi, Çarşamba günleri saat 12-14 arası gösterime hazır bulundurulması gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.
Sonuç olarak; kiraya verenin bakım, satış veya sonraki kiralama için kiracıdan kiralananın gösterilmesini talep hakkı bulunmaktadır. Ancak kiralananın gösterilmesi süreci kiracı açısından da kabul edilebilir olmalı, tarafların edimleri arasında karşılıklı anlayışla bir denge kurulmalıdır.
Hatırlatılması gereken bir başka husus ta; Ev sahipleri, hangi sebeple olursa olsun kiracı evde yokken anahtarla veya çilingirle eve giremez. Girerse, konut dokunulmazlığını ihlal etmiş olur. Kiracının hukuki süreç başlatması halinde ev sahibine hapis cezası verilebilir.